معافیت ایثارگری

سازمان وظیفه عمومی برای حمایت از خانواده های جانبازان و ایثارگران تسهیلاتی مثل کسری خدمت و معافیت سربازی قرار داده. معافیت ایثارگری شامل بند ها و تصبره های زیادی میشه. هر یک از این انواع معافیت ایثارگران شرایط خاص خودش رو داره. مثلا تحت شرایطی حتی ممکنه برادر ایثارگر هم از سربازی معاف بشه.

کلا قانون معافیت ایثارگری در سال های اخیر تغییرات زیادی داشته. سابقا با 28 ماه معافیت می گرفتید ولی الان شرط معافیت امتیاز 30 شده. حتی مدت کسری به ازای هر امتیاز، از 9 روز به 12 روز تغییر پیدا کرد. می دونم یک کوچولو سردرگم شدین!

در این مقاله قصد داریم شما رو با فوت و فن های انواع معافیت ایثارگری بیشتر آشنا کنیم و نحوه اخذ هر یک از معافیت ها رو براتون شرح بدیم.

قانون معافیت ایثارگری همچنان پابرجاست

متداول ترین سوالی که مشمولان خانواده ایثارگران از باران مشاوره می پرسن اینه که قانون معافیت ایثارگری سربازی تا چه سالی اعتبار داره؟

مجلس هر چند سال یکبار در برخی از قوانین کشور بازنگری انجام میده. آخرین بار قرار بود در سال 1400 در مورد قانون معافیت ایثارگری هم تصمیم گیری کنن. تصمیم گیری به معنی لغو قانون نیست بلکه ممکنه این معافیت تمدید بشه یا تغیراتی داخلش لحاظ بشه.

مثلا در سال 97 شرط 28 ماه حضور جبهه برای پدر به 30 ماه تغییر پیدا کرد. در اواخر سال 1400 مجلس این قانون رو مورد بازنگری قرار نداد پس فرزندان خانواده های ایثارگر همچنان می تونن از معافیت یا کسری ایثارگری بهره مند بشن.

قانون معافیت و کسری ایثارگری در سال 1402 نیز اجرا می شود. نگران نباشید.

از نظر قانون به چه کسی ایثارگر می گویند؟

قبل از اینکه وارد بحث معافیت های ایثارگری بشیم باید اول بدونیم به چه کسی ایثارگر می گن. ایثارگر کسی هست که از جان خود برای نجات جان دیگران می گذره و خودش رو خطر می اندازه.

از نظر قانون به کسی که برای استمرار و حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی، دفاع از کیان نظام جمهوری اسلامی ایران، استقلال و تمامیت ارضی کشور، مقابله با تهدیدات و تجاوزات دشمنان داخلی و خارجی انجام وظیفه نموده و شهید، مفقودالاثر، جانباز، اسیر، آزاده و رزمنده شناخته شود.

پس اگه پدرت در سال های 77 تا 80 لب مرز خدمت کرده نباید توقع معافیت از طریق ایثارگری داشته باشی. این موضوع یکی از متداول ترین سوالاتی هست که مشمولان در تماس به باران مشاوره مطرح می کنن.

جنگ ایران و عراق و قانون ایثارگری سربازی

گفتیم هر کسی سابقه ایثارگری داشته ممکنه بتونه از معافیت یا کسری خدمت برای خودش یا اطرافیانش استفاده کنه. ایثارگری در کشور ما با جنگ ایران و عراق گره خورده. پس باید یک کوچولو اطلاعاتمون در مورد جنگ رو بیشتر کنیم.

سه گروه سوابق ایثارگری زمان جنگ

جنگ ایران و عراق از 31 شهریور 1359 آغاز شد و با پذریش قطعنامه در مرداد سال 1367 به پایان رسید. هر کسی که در جنگ شرکت داشته ایثارگر محسوب میشه. در جنگ 3 گروه مختلف مشارکت داشتن:

1. حضور در جنگ به عنوان نیرو نظامی مثل ارتش یا سپاه و …
2. نیروی داوطلب مردمی مثل بسیج یا جهاد سازندگی، امدادگران و …
3. دوران سربازی در جبهه ( این گروه ممکنه دوره احتیاط هم خورده باشن)

البته اینم بگم درصد جانبازی و ماه های اسارت هم جز سابقه ایثارگری محسوب میشه.

معافیت سربازی ایثارگری پدر 1402

براساس آخرین قوانین معافیت ایثارگری 1402 فرزندان تمامی ایثارگران (جانبازان، آزادگان و رزمندگان، جاویدالاثران) تحت شرایطی از خدمت نظام وظیفه سربازی معاف می شن و فقط کافیه به دفاتر پلیس + 10 مراجعه کنن.

جالبه بدونین غیبت مانع معافیت فرزندان ایثارگران نمیشه. بعد از ثبت نام با توجه به میزان سابقه ایثارگری پدر، معافیت دائم یا کسری ایثارگری بهتون تعلق می گیره. البته تحت شرایطی برادر ایثارگر هم ممکنه بتونه از سوابق جنگ برای سربازی استفاده کنه.

نکته: قبل از اینکه وارد جزئیات و تبصره های معافیت سربازی با کارت ایثارگری پدر شویم باید در نظر داشته باشیم که بر اساس قوانین فقط اقوام درجه یک ایثارگر می توانند از کسری خدمت یا معافیت ایثارگری استفاده کنند در نتیجه به داماد یا نوه فرد ایثارگر معافیتی تعلق نمی گیره.

در ادامه به انواع معافیت ایثارگری و شرایط هر کدام می پردازیم.

چند نوع معافیت ایثارگری داریم؟

به طور کلی اگه پدرتون شهید نشده باشه، با سابقه جبهه، درصد جانبازی پدر، سابقه اسارت و یا تجمیع این سوابق می تونین معافیت بگیرین. انواع معافیت ایثارگری رو براتون نوشتم. روی هر کدوم از لینک ها که خواستین کلیک کنین.

معافیت جبهه پدر معافیت جانبازی پدر معافیت فرزندان آزادگان (اسرا) معافیت تلفیقی جبهه و جانبازی معافیت فرزندان جانبازان زیر 25 یا 10 درصد

معافیت فرزندان شهدا و جاویدالاثران معافیت برادر ایثاگر معافیت فرزند خوانده قانونی جانبازان معافیت ازدواج با بانوان جانباز. معافیت ایثارگری برای فرزند دوم.

معافیت جبهه پدر

در حال حاضر به ازای هر 30 ماه حضور پدر در جبهه یکی از فرزندان پسر از سربازی معاف میشه. البته اینم بگم ملاک سابقه ای هست که روی کارت ایثار پدر درج شده. در محاسبه سوابق ممکنه مرخصی ها از مدت حضور جبهه کم بشه.

معافیت 28 ماه ایثارگری

گفتیم قانون معافیت ایثاگری چند سال یکبار دچار تغییر میشه. سابقا معافیت 28 ماه ایثارگری وجود داست ولی در بازنگری قانون شرط معافیت 30 ماه حضور در جبهه اعلام شد. پس بر اساس قانون ایثارگری سال 1402 ، با 28 ماه سابقه جبهه فقط کسری خدمت می گیرید.

معافیت جانبازی پدر

بر اساس آخرین قوانین معافیت ایثارگی 1402 ، در حال حاضر شرط معافیت از طریق جانبازی پدر 25 درصد هست. اگه پدرتون 25 درصد جانبازی داشته باشه یک فرزند، اگه 50 درصد جانبازی داشته باشه دو فرزندش معاف میشن.

البته درصد جانبازی باید مورد تایید بنیاد امور جانبازان و ایثارگران باشه. گاها ارگان های نظامی برای رفاه رزمنده های زمان جنگ، درصد جانبازی برای رزمنده لحاظ کنن. وظیفه عمومی ممکنه این جانبازی رو قبول نکنه.

معافیت سربازی اسارت پدر در زمان جنگ

به ازای هر 20 ماه سابقه آزادگی پدر یا همون سابقه اسارت یکی از بچه ها می تونه معاف بشه. اینم بگم که امتیاز اسارت و جانبازی تداخل با هم نداره. مثلا یک رزمنده با 25 درصد جانبازی و 20 ماه سابقه اسارت می تونه دو تا از بچه هاش رو معاف دائم بکنه.

معافیت تلفیقی سربازی

گفتیم به ازای هر سی ماه سابقه حضور در جبهه، 20 ماه اسارت یا 25 درصد جانبازی یکی از فرزندان ایثارگر از سربازی معاف دائم میشه. حالا اگه هر یک از سوابق ایثارگر به تنهایی منجر به معافیت نشه می تونین از قانون معافیت تلفیقی سربازی استفاده کنین.

شرط معافیت از طریق تلفیق، رسیدن به امتیاز 30 است. هر ماه حضور در جبهه، هر ماه اسارت و هر درصد جانبازی 1 امتیاز محسوب میشه.

یادتون باشه قانون تلفیق فقط قابلیت معافیت یک فرزند رو داره و فرزند دوم می تونه فقط از قانون کسری ایثارگری استفاده کنه. هنوز برای خود باران مشاوره هم سواله چرا همچین تبصره ای رو برای قانون تلفیق گذاشتن! اگه سوالی داشتین با 91301051_021 یا 91311004_021 تماس بگیرین.

معافیت فرزندان جانبازان زیر 25 درصد

شرط معافیت از طریق جانبازی در سال 1402 ، بیست و پنج درصد جانبازیه. اگر جانبازی پدرتون زیر 25 درصد فقط از طریق قانون تلفیق می تونین معافیت بگیرین. برای اخذ معافیت سربازی دائم، هرچی درصد جانبازی پدر پایین تر باشه باید سوابق ایثارگریش بیشتر باشه.

مثلا با 20 درصد جانبازی، داشتن 10 ماه سابقه جبهه کافیه. ولی با 10 درصد جانبازی باید 20 ماه حضور جبهه یا اسارت داشته باشین.

اگه امتیاز به 30 نرسه بهتون کسری تعلق می گیره. هر امتیاز 12 روز کسری داره. فرمول کسری اینجوری حساب میشه. برای اطلاعات بیشتر به معافیت سربازی فرزندان جانباز زیر 25 درصد مراجعه کنین.

مدارک مورد نیاز معافیت فرزندان ایثارگران

• تهیه برگ ایثارگران متناسب با نوع معافیت (که توسط بنیاد شهید و امور ایثارگران یا نیروی مسلح صادر شده است)
• کپی شناسنامه و کارت ملی مشمول و فرد ایثارگر
• کپی شناسنامه یا کارت ملی و همچنین کارتهای معافیت یا پایان خدمت فرزند ذکور بالای 18 سال
• پاسخ ثبت احوال محل صدور شناسنامه در خصوص تحولات شناسنامه فرد ایثارگر
• گواهی آخرین مدرک تحصیلی مشمولارائه تعهد اعزام به آموزش یا گواهی طی آموزش یا کفالت آموزشی
• گواهی اشتغال به خدمت در صورتی که مشمول در حال خدمت باشد.
• یک قطعه عکس 3×4
• برگ وضعیت مشمول (برگ شماره 1)

معافیت سربازی فرزندان شهدا و جاویدالاثران

تمامی فرزندان شهدا و جاویدالاثران از سربازی معاف میشن. شما کافیه به پلیس + 10 مراجعه کنین و موارد زیر رو ارائه کنین:

• کارتی که بنیاد شهید برای خانواده شهدا صادر کرده
• مدارک خویشاندی و … با شهید یا جاویدالاثر

در صورتی که فرزند شهید یا آزاده ای در گذشته از معافیت انصراف داده باشه باز هم می تونه از معافیت فرزندان شهدا و جاویدالاثران استفاده کنه. متقاضی نباید در حال حاضر کارت معافیت دیگه ای داشته باشه مثلا تبدیل معافیت پزشکی به معافیت ایثارگری امکان پذیر نیست.

در کل برای خودمم خیلی عجیبه چی میشه که یک نفر از کارت معافیت انصراف میده!

معافیت سربازی برادر ایثارگر

اگه ایثارگر یعنی (شهید، جاویدالاثر، آزاده یا جانباز) فرزند پسر نداشته باشه، امتیاز معافیت به برادرش می رسه. در این صورت با تایید بنیاد شهید و امور ایثارگران یکی از بردارها می تونه از خدمت نظام وظیفه معاف بشه. شرایط معافیت برادر ایثارگر بخه شرح زیر هست:

شرایط معافیت همزمان برادر و فرزند ایثارگر

فرض کنید ایثارگری به دلیل نداشتن فرزند، یکی از برادرهایش رو از سربازی معاف کرده. حالا اگر ایثارگر بعد ازدواج داری فرزند پسر بشه تکلیف چیه؟

معافیت ایثارگری برادر ابطال نمیشه. اگر سوابق باقی مانده ایثارگر به اندازه ای باشه که یک یا چند نفر دیگه معاف بشن در این صورت فرزند هم از معافیت دائم بهره مند میشه. بعنی جانباز 50 درصد، یکی از برادرها رو با 25 درصد معاف کرده و با 25 درصد باقی مانده پسرش رو معاف می کنه.

مدارک مورد نیاز معافیت سربازی فرزندان شهدا

• برگ شماره 1 ایثارگران صادره از بنیاد شهید و امور ایثارگران استان محل سکونت
• کپی شناسنامه مشمول و ایثارگر
• کپی کارت ملی مشمول و ایثارگر
• پاسخ ثبت احوال محل صدور شناسنامه فرد ایثارگر (اثبات نسبت فرزندان)
• گواهی آخرین مدرک تحصیلی مشمول
• برگ تعهد اعزام به آموزشی یا گواهی طی آموزش یا کفالت آموزشی
• گواهی اشتغال به خدمت از یگان خدمتی (برای مشمولان حین خدمت)
• یک قطع عکس 3×4 رنگی
• برگ وضعیت مشمول (برگ شماره 1)

سوالات متداول معافیت برادر شهید یا جاویدالاثر و …

1) اگر فردی که از این معافیت استفاده کرده فوت کند، آیا برادر دیگر می تواند از این معافیت استفاده نماید؟

• خیر، برادران دیگر نمی توانند از این معافیت استفاده نمایند.

2) اگر فرد شهید دارای فرزند زیر 18 سال باشد، آیا برادر شهید می تواند معاف شود؟

• خیر، با توجه به قانون معافیت برادر شهید، عدم داشتن فرزند ملاک اخذ معافیت می باشد.

3) آیا در معافیت برادر ایثارگر، تنی یا ناتنی بودن تفاوتی هم دارد؟

• در صورتی که ایثارگر در قید حیات باشد می تواند تصمیم بگیرد که کدام برادر (تنی یا ناتنی) از خدمت معاف شود. چناچه فرد ایثارگر در قید حیات نباشد، حق تقدم استفاده از این معافیت با برادر تنی خواهد بود.

4) در صورت در قید حیات نبودن ایثارگر و وجود چندین برادر حق تقدم با کدام برادر است؟

معافیت فرزند خوانده جانبازان

شرایط معافیت برای فرزندخوانده خیلی سخته. اگه موارد زیر اهراز بشه معافیت بلامانع هست.

• معافیت جانبازی فقط به فرزند خوانده قانونی جانباز تعلق می گیره. فرزندخواندگی باید مورد تایید مراجع ذی صلاح باشه.
• جتباز باید فاقد فرزند باشه.
• جانباز به دليل قطع نخاع توانایی بچه دار شدن رو نداشته باشه.

در صورتی که سه شرط بالا رو دارین باید درخواست خودتون را به بنیاد شهید و امور ایثارگران ارائه کنین و بقیه موارد رو از پلیس + 10 پیگیری کنین. میزان درصد جانبازی برای فرزندخوانده هم 25 درصده.

مدارک لازم برای معافیت و کسری خدمت فرزند خوانده جانبازان

• تهیه برگه ايثارگران صادره شده از بنياد شهيد و امور ايثارگران به همراه مدارك مربوط به فرزند خواندگي مشمول.
• تصوير شناسنامه جانباز، همسر وي و مشمول.
• پاسخ ثبت احوال در خصوص تحولات شناسنامه جانباز.
• تصوير كارت ملي جانباز، همسر وي و مشمول.
• گواهي آخرين مدرك تحصيلي مشمول.

معافیت سربازی ازدواج با بانوان جانباز

فقط ازدواج با بانوان ایثارگرایی که درصد جانبازی شون بالای 25 درصد باشه منجر به معافیت میشه. البته برای جلوگیری از ازدواج های صوری این معافیت دومرحله ای هست.

ابتدا بهتون معافیت موقت 5 ساله میدن. یعنی از تاریخ عقد تا 5 سال از سربازی معاف هستین. با معافیت موقت ازدواج با دختر جانباز می تونین خارج از کشور برین، ادامه تحصیل بدین و کلا هیچ محدودیتی ندارین. بعد از 5 سال با تایید بنياد شهيد و امور ايثارگران معافیت شما دائمی میشه.

تا یادم نرفته بگم که تسهیلات ایثارگری به داماد خانواده تعلق نمی گیره پس در قانون چیزی به نام معافیت سربازی ازدواج با دختر جانباز وجود نداره. الکی به امید معافیت خواستگاری نرین!

برخی از مهمترین مدارک برای اخذ ازدواج با بانوان جانباز 25 درصد و بالاتر چیست؟

• برگ ایثارگران صادره از سوی بنیاد شهید
• پاسخ ثبت احوال در خصوص تحولات سند محل فرد جانباز
• کپی شناسنامه و کارت ملی جانباز و همسر مشمولین
• گواهی آخرین مدرک تحصیلی مشمول
• یک قطعه عکس 3×4
• برگه تعهد اعزام به آموزش و یا گواهی طی آموزش و یا کفایت آموزشی
• برگ وضعیت مشمول
• کپی عقد جانباز

معافیت ایثارگری برای فرزند دوم

برخلاف کسری ایثارگری که بین فرزندان به راحتی تقسیم نمی شه، استفاده از معافیت ایثارگری برای فرزندان دوم و سوم … خانواده بسیار راحته.

اگه حد نصاب سوابق ایثارگری برای بیشتر از یک فرزند باشه، فرزندان دیگه می تونن از مازاد سابقه استفاده کنن. مثلا اگه شخصی 60 درصد جانبازی، 50 ماه حضور در جبهه و 20 ماه اسارت داشته  باشه می تونه تا 4 فرزند خودش رو از سربازی معاف کنه.

دو تا از فرزندان از طریق جانبازی، یک فرزند با سابقه اسارت، یک فرزند با 30 ماه حضور در جبهه و فرزند چهارم هم از معافیت تلفیقی سربازی استفاده می کند.

استفاده از سابقه ایثارگری مادر

اگه مادر هم سابقه ایثارگری داشته باشه فرزند اول می تونه از طریق پدر و فرزند دوم با سابقه ایثارگری پدر معاف بشه. اگه بازم شرایط استفاده از این معافیت رو ندارید امیدتون رو از دست ندین. شما می تونین از سایر معافیت سربازی استفاده کنین.

مراحل گرفتن معافیت ایثارگری

1. قبل از اینکه درخواست معافیت ایثارگری بدین باید سوابق پدرتون در زمان جنگ رو کامل کنین و کارت ایثار بگیرین. اگه کارت ایثارتون قدیمه باید کارت ایثار جدید بگیرین. صدور کارت ایثارگری حداقل 6 ماه زمان می بره!
2. برگ شماره 1 ایثارگران رو باید از بنیاد شهید و امور ایثارگران بگیرین و پر کنین.
3. به پلیس + 10 برید و درخواست معافیت ایثارگری بدین.
4. بعد از ارائه مدارک و دریافت تاییده پلیس + 10 مدارک ممهور رو به نظام وظیفه ببرید.
5. نظام وظیفه پس از بررسی مدارک، کارت معافیت ایثارگری رو صادر می کنه.

معافیت ایثارگری مشمولان غایب

معافیت ایثارگری هیچ محدودیتی نداره یعنی مشمولان غایب هم می تونن ازش استفاده کنن. در واقع مشمول غایب قبل از ورود به غیبت هم شرایط معافیت رو داشته برای همین رسیدگی به درخواستش بلامانع هست. البته کسی که بیشتر از یک سال غیبت داره مجرم محسوب میشه.

نظام وظیفه می تونه ابتدا به جرم غیبت رسیدگی کنه و بعد کارت معافیت رو صادر کنه. البته فعلا تو این زمینه سخت گیری نمی کنن. غایب ها برید حالشو ببرید.

معافیت ایثارگری و دوره آموزشی

سربازی با دوره آموزشی آغاز میشه. در اوایل دهه 90 حضور در دوره آموزشی یرای معاف شدگان فرزندان ایثارگران اجباری بود ولی با تغییراتی که در سال های بعد انجام شد ضرورت حضور در دوره آموزشی هم برداشته شد.

در حال حاضر این معافیت نیازی به دوره آموزشی نداره و کارت شما در دوران صلح اعتبار داره.

سوالات متداول

4) پدر من در جبهه سرباز بود و الان کارت ایثارگری ندارد، آیا من می توانم برای خدمت سربازی کسری بگیرم؟

ملاک ایثارگری داشتن کارت ایثار نیست. پدر شما می تواند با جمع آوری سوابق خود و مراجعه به رده خدمتی در زمان جنگ اقدام به جمع آوری سوابق ایثارگری شما کند و از تسهیلات سربازی ایثارگری استفاده کنید.

5) اگر غیبت های سنواتی بخشیده شود می توانیم از کسری یا معافیت ایثارگری استفاده کنیم؟

خیر، در صورتی که غیبت سنواتی شامل عفو عمومی شود فقط مدت اضافه خدمت سربازی بخشیده می شود و استفاده از تسهیلات دیگر شامل فرد نمی شود. برای اطلاعات بیشتر بخشودگی غیبت و اضافه خدمت را بخوانید.

6) من دارای دو برادر هستم و خودم نیز 50 درصد جانبازی دارم و فرزند هم ندارم. آیا می توانم برای هر دو برادرم معافیت ایثارگری بگیرم؟

بر اساس قانون در صورت نداشتن فرزند و دارا بودن جانبازی 25 درصد و بالاتر فقط و فقط می توانید یک برادر را از خدمت سربازی معاف کنید.

7) آیا سوابق ایثارگری پدر و مادر را می توان با هم جمع بست و یک فرزند معاف شود؟

بله، با توجه به قانون تلفیق سوابق ایثارگری می توانید با تلفیق ایثارگری پدر و ایثارگری مادر از این تسهیلات استفاده کنید.

8) آیا فقط یکی از فرزندان شهدا از خدمت معاف می شوند؟

بر اساس قوانین سازمان نظام وظیفه تمامی فرزندان شهدا از خدمت سربازی معاف هستند.

9) اگر در خانواده ای دو شهید داشته باشد، چند برادر از خدمت معاف می شوند؟

در صورتی که شهید فرزند نداشته باشد برادرش می تواند از خدمت سربازی معاف شود. همچنین به ازای هر شهید یک برادر از خدمت سربازی معاف است.

10) فرزندان جاویدالاثران چگونه از سربازی معاف می شوند؟

شرایط معافیت سربازی برای اعضای خانواده جاویدالاثران، همانند شرایط خانواده شهدا است. تمام فرزندان جاویدالاثران از خدمت سربازی معاف می شوند.

11) اگر مدت اسارت فردی کمتر از 24 ماه باشد، فرزندانش از چه تسهیلاتی بهره مند می شوند؟

با توجه به قوانین، اگر مدت آزادگی (اسارت) 24 ماه باشد یک فرزند می تواند معافیت بگیرد. در صورتی که میزان آزادگی کمتر از 24 ماه باشد، در شرایطی که مدت اسارت، جانبازی و سابقه حضور در جبهه پس از تلفیق به عدد 30 برسد نیز یک فرزند معاف می شود.

12) در صورتی که ایثارگر یا شهید دارای فرزند دختر باشد، برادرش می تواند از امتیاز ایثارگری استفاده کند؟

بله می تواند، بنا بر قانون فقط فرزند پسر مانع از استفاده برادر از تسهیلات ایثارگری می شود.

13) پدربزرگ من دارای جانبازی است و هیچ فرزند پسر دیگری هم ندارد. آیا من می توانم با جانبازی پدربزرگم از خدمت سربازی معاف شوم؟

استفاده از تسهیلات ایثارگری بابت نظام وظیفه فقط برای بستگان درجه یک ایثارگر می باشد. به این ترتیب معافیت یا کسری خدمت فقط شامل حال فرزند یا برادر می شود.

14) اگر فرد جانباز قبلا از امتیاز جانبازی برای سربازی خودش استفاده کرده باشد، باز هم برای فرزندش می تواند استفاده کند؟

با توجه به قانون در صورتی که فرد جانباز با توجه به درصد جانبازی از خدمت سربازی معاف شده باشد، همچنان فرزندش هم می تواند از این تسهیلات بهره مند شود.